काळ बदलत चालला आहे, विज्ञान प्रगत होत चालले आहे, तसतशा सगळ्या गोष्टीही बदलत चालल्या आहेत. मग दहशतवादाचे स्वरूप तरी बदलल्यावाचून कसे राहील? कृषी उत्पादनांना घातक ठरू शकेल अशा प्रकारच्या रोगजनक बुरशीची चीनमधून अमेरिकेत तस्करी केल्याच्या आरोपावरून एका चिनी जोडप्याला अमेरिकेत एफबीआयने नुकतीच अटक केली आहे. संशोधनाच्या मिशाने ह्या रोगजनक बुरशीची तस्करी अमेरिकेत केली जात होती असे एफबीआयचे म्हणणे आहे. ही रोगजनक बुरशी म्हणजे दुसरे तिसरे काही नसून कृषिदहशतवादाचेच ते एक हत्यार आहे असे एफबीआयचे म्हणणे आहे. अमेरिकेतील कृषी उत्पादनांना धोका पोहोचवण्याच्या उद्देशानेच तिची तस्करी केली गेली होती असा त्यांचा दावा आहे. जी चिनी तरुणी आपल्या मित्रासमवेत ही तस्करी करताना पकडली गेली, ती मिशिगन विद्यापीठात एका संशोधन प्रकल्पावर काम करते, ज्याला चीनने निधी पुरवला आहे. तिचा मित्र देखील एका संशोधन प्रकल्पावर काम करतो. परंतु संशोधनाच्या मिशाने अमेरिकेमध्ये कृषी पिकांवर ह्या रोगजनक बुरशीचा फैलाव व्हावा असा प्रयत्न करून त्याद्वारे पिकांची नासाडी आणि अमेरिकी अर्थव्यवस्थेला हानी पोहोचवण्याचा ह्या जोडप्याचा उद्देश होता असा ठपका एफबीआयने ठेवलेला आहे. हे प्रकरण वरवर पाहता साध्या तस्करीचे जरी वाटत असले, तरी आजच्या जगापुढे असलेल्या एका नव्या प्रकारच्या दहशतवादाच्या धोक्याकडेही ते निर्देश करते, त्यामुळेच त्याची दखल घेणे गरजेचे आहे. ‘फ्युसेरियम ग्रॅमिनेअरम’ नामक ह्या विशिष्ट प्रकारच्या पॅथोजन फंगसची म्हणजेच रोगजनक बुरशीची तस्करी करताना हे जोडपे पकडले गेले आहे. सदर मुलगी विद्यापीठाच्या प्रयोगशाळेत संशोधन प्रकल्पावर काम करते हे जरी खरे असले, तरी प्रत्यक्षात ती चिनी नागरिक व तेथील कम्युनिस्ट पक्षाची सदस्य असल्याचे आढळले असल्याने एफबीआयच्या आरोपांना गांभीर्य प्राप्त होते. ह्या रोगजनक बुरशीमुळे पिकांनाच नव्हे, तर प्राण्यांना आणि मानवालाही बाधा पोहोचू शकते. ह्या रोगजनक बुरशीचा वापर झाल्यास पिकांची गुणवत्ता ढासळते, पिकाला बाधा पोहोचते, शिवाय प्राण्यांच्या व मानवी आरोग्यावरही त्याचे गंभीर दुष्परिणाम संभवतात. कृषिदहशतवादविषयक साहित्यामध्ये ह्या रोगजनक बुरशीला दहशतवादाचे एक साधन संबोधले गेलेले आहे, असा एफबीआयचा दावा आहे. मात्र, ह्या रोगजनक बुरशीचा वापर जगभरातील विद्यापीठांतील संशोधन प्रकल्पांत होत असतो व ती गवताइतकीच सामान्य गोष्ट आहे असे काही संशोधकांना वाटते. ह्या रोगजनक बुरशीमुळे ‘हेड ब्लाईट’ नामक रोग पिकांना होतो. आपल्याकडे त्याला ‘पापडी’ संबोधले जाते, असे कृषी परिभाषाकोश सांगतो. गहू, मका, ओटस्‌, बार्ली आदी अनेक प्रकारच्या पिकांना त्यापासून मोठा धोका संभवतो. त्यामुळे प्रयोगशाळेत संशोधन करण्याच्या मिशाने ह्या बुरशीची तस्करी करून त्या संशोधनाचा वापर अमेरिकेतील पिकांच्या नासाडीसाठी केला गेला नसता कशावरून हा जो प्रश्न एफबीआयने उपस्थित केलेला आहे, त्याकडे दुर्लक्ष करता येत नाही. ह्या तथाकथित संशोधन प्रकल्पाचा खर्च चीन सरकारकडून केला जात होता ह्यावरून हा संशय अधिक बळावतो. ह्या प्रकरणातील सत्य काही असो, एफबीआयचे हे म्हणणे खरे असो वा नसो, परंतु जगापुढे असलेल्या नव्या प्रकारच्या धोक्यांचे, नव्या प्रकारच्या दहशतवादाचे सूतोवाच ह्या घटनेने निश्चित केलेले आहे. अनेक देशांच्या अर्थव्यवस्था ह्या कृषिप्रधान असतात. शेती उत्पादनावर त्या देशांच्या सकल राष्ट्रीय उत्पन्नाचा मोठा वाटा अवलंबून असतो. अशा वेळी त्या देशांच्या विविध पिकांना हानी पोहोचवण्यासाठी जर अशा प्रकारच्या रोगजनक गोष्टींचा हेतूतः वापर शत्रूराष्ट्राकडून होत असेल तर त्यातून अर्थव्यवस्थेची अप्रत्यक्ष स्वरूपात केवढी मोठी हानी पोहोचू शकते ह्याची कल्पना आपण करू शकतो. पिकांना आणि पर्यायाने देशाच्या अन्नसुरक्षेला ह्याद्वारे धोका पोहोचवला जाऊ शकतो. कोरोनाची साथ जेव्हा आली तेव्हा हे एक प्रकारचे जैविक अस्त्र उगारले गेल्याचा संशय बळावला होता. अमेरिकेत रोगजनक बुरशीची तस्करी करताना पकडले गेलेले चिनी जोडपे पाहिल्यास हेही एक प्रकारचे जैविक अस्त्र असल्याचा जो दावा एफबीआयने केला आहे, त्याच्याकडे ह्या परिप्रेक्ष्यातून पाहणे भाग पडते. विज्ञानाने आणि तंत्रज्ञानाने आजवर प्रचंड प्रगती केली, परंतु कोणत्याही गोष्टीचा वापर हा मानवाच्या भल्यासाठी जसा होऊ शकतो, तसाच विनाशासाठीही होऊ शकतो. त्यामुळे आण्विक, रासायनिक, जैविक संशोधनाचा वापर विघातक शक्तींकडून होणार नाही ह्याची काळजी घेणेही आजच्या आव्हानात्मक काळामध्ये अत्यावश्यक ठरणार आहे हे निश्चित.
